Trong số nhiều đại thần quan trọng của Lưu Bang, Trương Lương có thể là người được đánh giá cao nhất.
Trương Lương xuất thân từ dòng dõi sĩ tộc nước Hàn thời Chiến Quốc, ông nội và cha của Trương Lương từng làm tể tướng qua năm vị vua của nước Hàn, do đó được gọi là “ngũ thế tướng Hàn”, vì vậy, khi Hàn bị Tần diệt vong, Trương Lương vô cùng đau buồn và tức giận, em của Trương Lương chết, ông không lo chôn cất mà tập hợp 300 tôi tớ trong nhà, đem tất cả gia tài tìm thích khách giết vua Tần để báo thù cho nước Hàn.
Bấy giờ, ông tìm được một lực sĩ, làm một cái chùy sắt nặng 120 cân, năm 218 TCN, nhân Tần Thủy Hoàng đi chơi ở miền đông, ông và người lực sĩ rình đánh vua Tần ở bãi cát Bác Lãng, nhưng lại đánh nhầm phải xe tùy tùng nên giết hụt vua Tần. Tần Thủy Hoàng nổi giận sai lùng khắp thiên hạ. Trương Lương bèn đổi tên họ, trốn tránh ở Hạ Bì.
Sau khi ám sát Tần Thủy Hoàng thất bại, Trương Lương ẩn trốn ở Hạ Bì, thay đổi họ tên. Thời gian ở Hạ Bì, tương truyền nhờ tính khiêm tốn, nhún nhường, ông được Hoàng Thạch Công truyền cho cuốn “Thái Công binh pháp”.
Trương Lương rất quý quyển này, thường đem ra học tập nghiền ngẫm. Ông học cuốn “Thái Công binh pháp” đã đạt được kỹ năng “quyết thắng ở ngoài ngàn dặm”, có thể gọi là trí tuệ siêu phàm.
Một Trương Lương xuất thân cao quý, thuộc dòng “Ngũ thế tướng Hàn”, tài trí hơn người, bày mưu lược “quyết thắng ngoài ngàn dặm”, cớ sao lại chịu phò tá Lưu Bang có xuất thân là thường dân?
Trương Lương và Lưu Bang – Ảnh: Internet
Thực ra, sở dĩ Trương Lương phò tá Lưu Bang cũng là vì Trương Lương không còn cách nào khác. Ban đầu, Trương Lương ở Hà Bì và dự định đến nương nhờ Cảnh Câu ở Sở, Cảnh Câu và vương tộc nước Sở có quan hệ thân thiết nên Cảnh Câu được phong làm Giả Vương của Sở, nhưng Cảnh Câu lại bị Hạng Lương diệt.
Trương Lương muốn đi theo, đi đến giữa đường thì gặp Lưu Bang, bèn theo Lưu Bang. Lưu Bang cho ông làm tướng coi về việc ngựa của quân. Trương Lương và Lưu Bang cùng nhau đến gặp Hạng Lương, sau khi gặp Hạng Lương, Trương Lương kiếm cớ rời khỏi Lưu Bang.
Trương Lương – Ảnh: Internet
Có lẽ Hán Vương Thành thật sự không đủ mạnh, Trương Lương trợ giúp Hán Vương Thành đánh du kích hồi lâu, nhưng vẫn không hạ được một thành nào, cuối cùng nhờ Lưu Bang giúp đỡ, hạ được hơn mười thành ở Hàn. Trương Lương cùng Lưu Bang tiếp tục đi về phía tây.
Khi Lưu Bang được lập làm Hán Vương, Hán Vương Thành vẫn được lập làm Hán Vương, Trương Lương trở về Hán Vương Thành, không bao lâu, Hạng Vũ giết Hán Vương Thành, Trương Lương mới đi hàng Lưu Bang.
Khi đó, chỉ có Lưu Bang mới có thể giúp Trương Lương chiếm lại Hàn.
Với khả năng và nguồn lực của Trương Lương, nước Hàn không thể được tái lập, trên thực tế, Hàn khi đó đã bị Hạng Vũ thôn tính và Trương Lương đã không còn quê hương để về.
Nếu Trương Lương không theo Lưu Bang mà chuyển sang các vương tử khác, các vương tử khác chưa chắc đã dám thu Trương Lương, cho dù thu Trương Lương cũng không dám giúp Trương Lương đánh Hạng Vũ.
Duy chỉ có Hán vương Lưu Bang luôn ngưỡng mộ tài năng của Trương Lương và sẵn sàng khôi phục nước Hàn cho Trương Lương, sau khi đào thoát theo Hán vương Lưu Bang, Trương Lương mới có cơ hội chứng kiến sự khôi phục nước Hàn.
Về sau, Lưu Bang phong một người tên là Hàn Tín dòng dõi hoàng tộc nước Hàn được xưng là Hán Vương, để phân biệt với Hàn Tín Hoài Âm Hầu, sử sách thường gọi Hán Vương là Hàn Vương Tín.
Cho nên, Trương Lương phò tá Lưu Bang sở dĩ, cũng là bởi vì Trương Lương không có người trợ giúp, cho dù Lưu Bang xuất thân thấp hèn, Trương Lương cũng phải phò tá Lưu Bang.
