Có thể nói, sự nghiệp ‘làm cha mẹ’ không hề dễ dàng gì đối với mỗi chúng ta. Bởi vậy mới có câu: ‘Sinh con ra thì dễ, nuôi dưỡng con mới khó’.
Làm một người cha, người mẹ tốt không phải chỉ là sinh con ra, chăm chỉ kiếm tiền rồi nuôi chúng ăn học, mà quan trọng hơn hết thảy, là nuôi dưỡng tâm hồn trẻ, dạy chúng trở thành một người tốt, đó quả thực là một ‘công trình’ to lớn đối với mỗi bậc làm cha, làm mẹ.
Trên đời, chẳng có một phương pháp nuôi dạy con nào đáp ứng đủ điều kiện để được coi là lý tưởng cho mỗi người, bởi điều này còn phụ thuộc vào hoàn cảnh của từng gia đình.
Dù vậy, phương pháp giáo dục là vô cùng quan trọng, nó ảnh hưởng trực tiếp đến nhân phẩm và tương lai của đứa trẻ. Những đứa trẻ khi lớn lên không thành công, thường xuyên có vấn đề tâm lý như: Trầm cảm, rối loạn lo âu, tự ti rụt rè,… rất có khả năng là chúng chịu ảnh hưởng bởi 9 cách cư xử sau đây của cha mẹ:
Bao bọc và nuông chiều con quá mức
Năm 1997, một nghiên cứu của Đại học Vanderbilt, bang Tennessey, Mỹ đã chỉ ra rằng: Phụ huynh có xu hướng luôn kìm cặp, kiểm soát và bao bọc con mình quá mức thường gây ra nhiều hệ lụy xấu sau này cho đứa trẻ. Cụ thể, đứa trẻ sẽ thiếu tự tin vào bản thân và trở nên quá dựa dẫm.
Nếu trong gia đình, ông bà cha mẹ cứ “ôm ấp” và nuông chiều con, không cho con động tay động chân làm những công việc thường ngày, dần dần chúng sẽ trở nên ỷ lại, không thể tự tay làm bất cứ điều gì.
Hơn nữa, nếu trẻ quen được yêu chiều quá mức, muốn gì đều được cha mẹ và người lớn đáp ứng, chúng sẽ coi bản thân như ‘trung tâm của vũ trụ’, khi dễ dàng đạt được những điều mong muốn, chúng sẽ không biết trân quý những gì mình có.
Kết quả là, cha mẹ chúng đã nuôi dưỡng nên lứa ‘gà công nghiệp’, sau này đi đâu cũng chập chững, thiếu tự tin, nếu như vắng bố vắng mẹ là không thể làm gì được.
Bố mẹ trách cứ và la rầy con quá nhiều
Dân gian có câu: “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi”. Nhiều bậc cha mẹ có suy nghĩ rằng, nghiêm khắc và cứng rắn với con, chúng sẽ càng ngày trở nên nghe lời mình, không dám phạm sai lầm.
Nhưng trên thực tế không phải như vậy, bởi theo một kết quả nghiên cứu năm 2013 của Đại học Pittsburgh, các bậc phụ huynh có thói quen chửi mắng, quát tháo và la rầy con quá nhiều sẽ ảnh hưởng một cách nghiêm trọng đến tính cách cũng như tương lai của trẻ.
Những đứa trẻ thường xuyên bị cha mẹ mắng hồi bé lớn lên thường có biểu hiện cư xử không đúng mực, thậm chí còn xuất hiện những bệnh về tâm lý.
Khi trẻ phạm lỗi, cha mẹ có thể nhẹ nhàng nhắc nhở, chỉ cho bọn trẻ biết chúng sai ở đâu và nên sửa ở đâu. Cha mẹ nên nhớ rằng, nhẹ nhàng và mềm mỏng, luôn tốt hơn nhiều so với áp chế và cứng rắn.
Kiểm soát con mình quá chặt
Đồng ý là bây giờ xã hội có nhiều hỗn loạn và nhiều cám dỗ, cha mẹ lại càng cần phaiar quan tâm và có phương pháp dạy dỗ con trẻ tốt hơn. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc kiểm soát con cái quá chặt, lúc nào cũng kiểm soát con, không cho con tự quyết định mọi thứ, thậm chí là muốn ‘sống thay cuộc đời của con’, luôn muốn con làm theo ý mình mà không tôn trọng ý kiến riêng của chúng.
Thời báo Trẻ em và Gia đình đã tập hợp 300 sinh viên đại học cùng làm một cuộc khảo sát về mức độ kiểm soát của bố mẹ họ.
Kết quả cho thấy, những sinh viên có phụ huynh thường xuyên kìm cặp cuộc sống của mình thường có mức độ về các bệnh liên quan đến tâm lý rất cao, thường không hài lòng với cuộc sống hiện tại.
Số sinh viên có bố mẹ quá kiểm soát thường không cởi mở với những cái mới, hay tự ti, bởi chúng đang sống cuộc đời của người khác, chứ không phải sống cuộc sống của chúng mình.
Thay vì kiểm soát con trẻ quá chặt, cha mẹ hãy tôn trọng ý kiến cũng như sở thích của con, lắng nghe và làm bạn với con, ủng hộ và hỗ trợ những quyết định của con, để con có thể sống một cuộc đời ý nghĩa của chính mình.
Cho trẻ xem TV từ khi còn quá nhỏ
Ngày nay, để dỗ bọn trẻ ăn uống, không ít những phụ huynh sử dụng Ti vi hoặc xem điện thoại di động như một biện pháp cứu cánh nhằm lôi kéo sự chú ý của trẻ để chúng nghe lời, ăn nhanh hơn.
Năm 2007, một nghiên cứu về trẻ em ᴄông bố kết quả khiến các bậc phụ huynh phải giật mình: cho trẻ em xem TV quá nhiều trong 3 năm đầu đời sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng ngôn ngữ, cũng như khiến trẻ có trở nên ương bướng, ngang ngược, khả năng tư duy thấp.
Xem nhiều TV cũng là nguyên nhân chính gây ra chứng mất tập trung của trẻ, giảm khả năng tư duy Toán học và khả năng đọc chính xác trong tương lai. Ngoài ra, để trẻ xem Tivi và các thiết bị di động trong thời gian dài gây ảnh hưởng tiêu cực đến mắt cũng như não bộ của trẻ.
Cha mẹ nên cân bằng và sắp xếp thời gian để nói chuyện, tương tác với trẻ, đặc biệt là những năm đầu đời, bởi vì đây là ‘giai đoạn vàng’ để phát triển nâng cách của trẻ. Đừng để Tivi và điện thoại di động thay thế vai trò đó của cha mẹ.
Bố mẹ độc đoán, cực đoan
Bố mẹ độc đoán, cực đoan là những bậc phụ huynh có xu hướng gò ép con mình phải làm theo những gì mà họ sắp đặt, họ tự vẽ ra tương lai của con.
Họ sắp xếp sẵn cho con phải thích cái gì, họ cái gì, sau này phải thi trường gì, học ở đâu, làm nghề gì mặc cho con có muốn hay là không. Đơn giản chỉ vì họ muốn như thế.
Họ tin, với kinh nghiệm sống của mình, gò ép con vào khuôn khổ mà họ tự nghĩ ra sẽ là cách tốt nhất để con có thể phát triển toàn diện, cũng như giữ gìn được ‘thanh danh’ cho gia đình.
Như một điều hiển nhiên, những đứa trẻ phải cố gồng mình lên khớp vào chiếc khuôn không vừa ấy khi đi học sẽ vô cùng chật vật, khó thể hiện bản thân cũng như thiếu sự thỏa mãn trong cuộc sống.
Còn gì tồi tệ hơn khi bạn muốn thứ gì nhưng lại bị ép buộc phải thích một thứ khác?
Bố mẹ nghiện sử dụng điện thoại
Điện thoại thông minh ra đời là cả một bước tiến dài của nhân loại, nhưng bên cạnh đó cũng mang đến những ‘ảnh hưởng’ không hề nhỏ, cuộc sống của chúng ta bỗng chốc thu hẹp lại chỉ bằng một cái điện thoại nhỏ xíu.
Một nghiên cứu khoa học về vấn đề này đã được tiến hành vào năm 2015, cho thấy điện thoại thông minh tiềm tàng một nguy cơ ‘tiêu cực’ cao, ảnh hưởng đến sự hạnh phúc và khả năng phát triển của một đứa trẻ trong tương lai.
Những người cha, người mẹ ngày ngày ôm lấy chiếc điện thoại, sử dụng nó liên tục khi ở bên con trẻ sẽ gây ra ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của đứa bé. Bố mẹ sẽ chỉ dành phần lớn thời gian để sử dụng điện thoại, không còn đủ thời gian để tập trung vào con, không thể kiếm soát được những thứ xung quanh con, từ đó đứa trẻ mất đi một nền giáo dục tốt từ phía cha mẹ.
Các bậc phụ huynh lạnh lùng, xa cách với con cái
Nghiên cứu cũng đã chứng minh rõ ràng rằng hầu như những đứa trẻ không được hưởng tình thương ấm áp đầy đủ từ bố mẹ cũng như sự quan tâm đủ nhiều của bố mẹ, khi lớn lên chúng thường có nhiều vấn đề về thái độ cư xử, cảm giác không an toàn và rất khó khăn trong thể hiện cảm xúc.
Chúng cũng có xu hướng sống khép mình với xã hội và luôn thường trực cảm giác lo âu trong lòng. Cũng bởi vậy, chúng chẳng thể dễ dàng thành ᴄông trong cuộc sống.
Còn gì bất hạnh hơn khi con trẻ không được hưởng đủ tình thương từ cha mẹ, bởi vậy, mỗi bậc cha mẹ hãy dành nhiều thời gian quan tâm, chăm sóc cũng như giáo dục con tốt hơn, để tương lai chúng có thể phát triển một cách toàn diện.
Lan Hòa biên soạn
